Co zawiera witamina A?
Co zawiera witamina A? Witamina A nazywana jest również retinolem, beta-karotenem, a także prowitaminą A. Związek ten odkłada się w roślinach w formie karotenoidów. Nasz organizm gromadzi witaminę A w wątrobie i tkance tłuszczowej. Jest ona jednym ze związków odkrytych już w starożytności, znali ją Grecy, Rzymianie i Egipcjanie.
Witamina A – z czego się składa?
Karotenoidy są to związki chemiczne popularnie nazywane Witaminą A, najważniejszym związkiem tego rodzaju jest retinol. Są one także rozpuszczalne w tłuszczach. Odgrywają bardzo ważną rolę w organizmie człowieka, ich najważniejszą właściwością jest działanie antyoksydacyjne, chronią przed nowotworami i miażdżycą. Można spotkać je w roślinach, którym nadają zabarwienie żółte, pomarańczowe i czerwone. Karotenoidy są elementem systemu obronnego, który chroni przed wolnymi rodnikami, przyspieszającymi proces starzenia się organizmu. Stosowane są w przemyśle spożywczym i kosmetycznym, a ich oznaczenia spotykane na etykietach produktów to:
– E-161b, czyli luteina nadająca żółte zabarwienie.
– E-160d to znaczy likopen, który nadaje czerwony kolor,
– E-106a, czyli beta-karoten, nadający żółto – pomarańczowy kolor,
– E- 160b, anatto, zabarwia na pomarańczowo.
Niektóre karotenoidy są prekursorami witaminy A, należy pamiętać, że nie wszystkie związki z tej grupy powodują powstawanie witaminy A. Aby związki te mogły stać się aktywne biologicznie, powinno zajść zjawisko konwersji. Nazywane są z tego powodu prowitaminami, takim związkiem jest np. beta-karoten, który nawet kiedy nie jest przekształcony w witaminę A, osłania przed wolnymi rodnikami.
Karotenoidy wykorzystywane w kosmetykach służą do ochrony skóry, zapobiegają jej przedwczesnemu starzeniu, a także doskonale chronią przed uszkodzeniami z powodu zbyt silnego nasłonecznienia. Karotenoidy, między innymi luteina, powodują odpowiednie nawilżenie i odpowiadają za to, że skóra jest sprężysta.
Witamina A – funkcja w organizmie
Witamina A spełnia bardzo ważne funkcje w organizmie. Bierze udział w syntezie białek oraz w przemianach tłuszczów, odpowiada za zdolności regeneracyjne komórek, wspomaga również procesy wzrostu. Odgrywa ważną rolę w profilaktyce nowotworów, przede wszystkim raka jelita grubego, piersi i płuc. Skutecznie wspiera również układ immunologiczny, co wpływa na ogólną odporność organizmu. Pomaga w gojeniu ran, pobudza szpik kostny do produkcji krwinek czerwonych. Jej obecność w organizmie człowieka jest niezbędna do prawidłowych procesów widzenia, budowy skóry, syntezy hormonów nadnerczy, a także wydzielania tyroksyny z tarczycy.
Witamina A – naturalne występowanie
Karoten, czyli prowitamina dla witaminy A występuje w wielu warzywach i owocach, głównie w batatach, brokułach i dyni. Beta-karoteny, które odpowiadają za ładny i długo utrzymujący się kolor naszej opalenizny, możemy znaleźć w warzywach i owocach o żółtym, pomarańczowym i czerwonym zabarwieniu, są to między innymi: marchew, brzoskwinie, pomarańcze, wiśnie, pomidory i czerwona papryka. Witamina A znajduje się w produktach mleczarskich, w maśle, mleku, jajach, tłustych rybach, podrobach zwierzęcych i wątrobie. Jarmuż, szpinak i ziemniaki to również cenne źródło tej witaminy. Czerwony olej palmowy zawiera dużą ilość karotenu, z którego produkowana jest w organizmie naturalna witamina a.
Niedobór witaminy A
Starsze osoby, kobiety w ciąży i nałogowi palacze mogą wykazywać zwiększone zapotrzebowanie na witaminę A. Jej niedobór może objawiać się złym widzeniem po zmierzchu, tzw. kurzą ślepotą, wysuszonymi spojówkami, zwiększoną podatnością na infekcje. Może także dojść do zahamowania wzrostu kości i zębów szczególnie u dzieci, dlatego tak ważna w ich przypadku jest odpowiednia dieta. Częstym objawem zbyt niskiego poziomu witaminy A w organizmie jest wypadanie włosów oraz kruchość paznokci, a także skłonność do biegunek.
Zobacz również:
Nadmiar witaminy A
Zbyt wysoki poziom witaminy A, która odkłada się w wątrobie, jest niebezpieczny i może być bardzo szkodliwy dla organizmu. Główne objawy to żółte zabarwienie powłok skórnych, senność, wymioty i bóle głowy. Jeśli hiperwitaminoza utrzymuje się dłużej, może dojść do zwapnienia tkanek miękkich, również serca, może dojść do złamań kości bez żadnej przyczyny. Skutkiem nadmiaru witaminy A są osłabione mięśnie, wytrzeszcz gałek ocznych może również dojść do wyłysienia.
Jeśli w naszej diecie występują niedobory lub nadmiar witaminy a, należy ją dokładnie przeanalizować i odpowiednio zrekonstruować. Kiedy występują objawy niedoboru, należy włączyć produkty z zawartością naturalnej witaminy a, natomiast kiedy występują objawy hiperwitaminozy, trzeba ograniczyć spożywanie produktów, w których może występować. Kiedy wystąpią efekty zbyt wysokiego poziomu tej witaminy, trzeba również ograniczyć i prześwietlić zawartość suplementów, jakie przyjmujemy. Jeżeli niedobory tych związków występują nawet wtedy, kiedy dieta jest odpowiednio zbilansowana, wówczas dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie syntetycznej witaminy a w tabletkach. Jednak najlepszym postępowaniem w takim wypadku byłoby skonsultowanie się z lekarzem dietetykiem.
